47. Alles is grijs
Haar woorden: Wij Nederlanders vinden onszelf een daadkrachtig en recht voor z’n raap volkje. Maar zijn eigenlijk ontzettend bekrompen en onkundig. Waar we horen in te checken als iemand zijn leven op z’n kop staat of verdrietig is checken de meeste mensen uit op het moment dat het spannend/ anders wordt. En ja dat zijn gek genoeg vaak ook nog degene waar je het meeste van had mogen verwachten. De erkenning was fijn want ik begon inmiddels aan mijzelf te twijfelen of ik dan zo onrealistisch naar de wereld keek, waarom dit mij overkwam.
De rouwbegeleider vroeg na afloop of ik ook dit hoofdstuk van mijn rouw wilde delen. Voor mijzelf om het van mij af te schrijven. En iedereen die ervan hoort is meegenomen omdat er veel meer educatie en eerlijke verhalen moeten komen over (dit onderdeel van) rouw. Bij deze:
Er zijn
Ik schreef al
eerder dat ‘er zijn’ voor ons een andere betekenis heeft dan blijkbaar voor
vele anderen. Er zijn betekent niet alleen dat als ik bel of we langs kunnen
komen je de deur opendoet en wat te drinken aanbied. Het betekent mijn inziens dat je wilt luisteren om de ander zo veel mogelijk te begrijpen i.p.v. om te wachten tot je zelf wat kunt zeggen. Of helemaal niks te laten horen. ‘Er zijn’ is ook zelf initiatief
nemen. Want ik moet al continu aan staan, mijzelf met intens verdriet en vermoeidheid overeind houden, heb ik een kind om voor te zorgen en op te voeden in ook voor hem zeer moeilijke tijden, alleen. En dat is waar de discrepantie zit. Of misschien wel juist de overeenkomst: iedereen is op zichzelf gericht.
Uiteraard kwam ter sprake of ik zelf wel voldoende heb aangegeven waar ik behoefte aan heb. Inmiddels durfde ik dat ook niet meer met zekerheid te zeggen en schets haar wat ik wel en niet heb aangegeven bij mijn directe omgeving. En wat en hoe vaak ik naar hen toe dingen heb ondernomen en langs ben geweest. Dat ik meermaals heb verteld dat ik het fijn zou vinden als ze aandacht besteden, iets doen met onze zoon. Ik heb verteld dat ik graag Kerwin zichtbaar in ons leven houdt en over hem wil praten. Ook waar onze zoon bij is. Dat ons zoontje zichtbaar de 1 op 1 aandacht van een man mist. Door hoe hij zich thuis en bij anderen gedraagt en de mensen die hij ‘uitkiest’ overduidelijk zoekt naar geborgenheid. Ik vertel geregeld wat ons zoontje voor verdrietige dingen zegt of dat hij ook niet lekker in z’n vel zit. Onderbouwd met voorbeelden. Als iemand vraagt hoe het gaat vertel ik o.a. eerlijk dat ik moe ben. En de dingen die ik eerder al in mijn vorige blog beschreef. Maar ik weiger te bidden en te smeken om ‘aandacht’ aangezien ik wil dat die gegeven wordt uit eigen beweging en oprecht is. Zoals Kerwin zou zeggen uit je hart moet komen.
Kerwin heeft dit scenario in zijn leven al eerder meegemaakt en was een fase verder dan dat ik nu ben realiseer ik mij. Ik begreep hem voorheen al goed maar nu des te meer. Als iets niet van twee kanten komt bereikt het nooit z'n bestemming en moet je stoppen met erin te investeren. Hij had een hekel aan oppervlakkig en schijnvertoning. Je doet wat je zegt en gaat ergens voor of niet. Hij was daadkrachtig en volhardend maar evengoed gevoelig. Al was het niet altijd makkelijk hij bleef trouw aan zichzelf, waaide niet met alle winden mee. Gekozen om zijn aandacht te besteden aan mensen die zichtbaar bij wilde dragen aan zijn/ ons leven en visies en waarden deelde. Die hun hart lieten spreken. Hij behoede zichzelf daarmee voor nieuwe teleurstellingen. En zou hij dat zeker voor zijn zoon ook gedaan hebben. Hem behoed voor teleurstellingen in oprechte en actieve betrokken- en geborgenheid.
Afschuiven
Kerwin zei geregeld: bij Anika kan je heel ver gaan, te ver soms als je het hem vroeg, dus als je die grens over bent dan is er echt wat aan de hand. Ik begrijp het gewoon niet want wat is het ergste dat je kan overkomen als je assertief dingen doet? Dat ik aangeef dat het nu niet uitkomt? Dat ik even moet huilen als je er bent? Dat ons zoontje je een knuffel geeft en meer tegen je vertelt omdat hij zich steeds vrijer bij je voelt? Je krijgt er zelf toch ook een goed gevoel van als je iets betekenisvols doet voor een ander?
Maar misschien hebben/ vinden
zij het ook wel moeilijk is geregeld het verweer. Ja dus? Ik neem toch ook initiatief om met ons zoontje op visite te komen. Ik kom toch ook opdagen op hun feestjes ondanks de hartkloppingen en verdriet dat het mij oplevert. Waarom moet ik wel deel blijven nemen aan hun 'gewone' leven maar zij niet in die van ons? Als je oprecht je best wilt doen om ons te helpen en je weet het zelf niet dan is er genoeg informatie te vinden op het internet, in boeken, op socials, in deze blog of... vraag. Ja, je moet een beetje moeite doen. Daarnaast verwacht ik niet dat iemand zijn eigen verdriet/ gevoel
aan de kant zet. Juist niet! Laat het juist meer spreken en dat hoeft niet perse in woorden. Áls je het allemaal zo erg vindt dan is het
enige dat zou moeten tellen het waarmaken van je belofte aan Kerwin. Er zijn
voor zijn zoon en hem liefde en aandacht geven. Je hoeft er niet voor gestudeerd te hebben. Ben er. Interesseer je oprecht en verras hem. Het enige nog levende deel van Kerwin koesteren. Als je Kerwin en zijn zoon in (je) leven wilt houden, meer dan alleen met kerst en de verjaardagen. Dan moet ik maar zeker ook de ander er wel wat voor willen doen, actief. En dat zeggen ze wel te willen, maar waar zijn ze dan?
Medelijden versus compassie
Begrijp mij goed dat ik niet op zoek ben naar vervanging. Integendeel. Maar ik had op betekenisvol contact en interesse voor onze zoon in de moeilijkste tijden van zijn leven gehoopt en verwacht. Een kind die niet alleen in ontwikkeling en rouw is maar in onzekerheid is opgegroeid en traumatische dingen heeft gezien die het daglicht niet kunnen verdragen. Ik ben op zoek naar binding met familie omdat zijn wereldje al zo klein is geworden en inmiddels wel duidelijk moet zijn geworden dat de toekomst voor iedereen onzeker is. En ja iedereen is druk met werk en gezin. En toch is het ook kwestie van willen. Waar liggen je prioriteiten. Je kinderen zie je 7 dagen per week en/of is er nog een andere ouder die prima een keer de kind(eren) te eten kan geven, kan spelen met ze of naar bed kan brengen. Ik verwacht (en wil) niet dat er elke avond iemand komt eten en voetballen maar het is toch niet te veel gevraagd om als directe familie of dichtstbijzijnde vrienden elke maand bijvoorbeeld 2 uurtjes tijd voor hem (en destijds voor Kerwin) te nemen? Even voor de goede orde dat betekent 12x per jaar. Dat is 24 van de zo’n 8750 uur die je per jaar te besteden hebt... Als je dat niet kan opbrengen dan is 'druk zijn' niet de reden. Zeg dan eerlijk dat je het niet belangrijk genoeg vindt en je je tijd liever anders besteed.
En dan kan je mij wel een ‘sterke vrouw’ vinden maar dat betekent geen vrijbrief om meermaals de toezegging te doen om langs te komen maar het telkens op niks te laten uitdraaien. Of nog erger onze zoon meermaals lekker te maken met dat je iets leuks met hem gaat doen maar 5 maanden na dato nog niks met hem hebt ondernomen. Hem niet eens bent komen opzoeken. Dan zeg je niet als ik 1,5 uur op een feest ben en wegga ‘o ga je nu al weg?!’ Maar: wat fijn dat jullie er waren. Ook dan doe je een sporadisch kort telefoongesprek niet afkappen met de woorden "o mijn zoontje wilt voetballen spreek je later". En had het leuk geweest als tenminste één van de meerdere mannen die ik heb gevraagd om houten zaagstukken om met ons zoontje ‘robots’ te maken deze kans had aangegrepen om te zeggen: Kom volgend weekend even langs dan ga ik met hem ‘klussen’. Of: wij gaan met de kids ... ondernemen, zou je zoontje/ jullie het leuk vinden om ook mee te gaan?
We ervaarde het al nadat het ziek zijn van Kerwin langer duurde. Compassie- het natuurlijke vermogen om je betrokken te voelen bij pijn en lijden, met de wens om deze pijn en dit lijden te verlichten en daarin verantwoordelijkheid te nemen- verminderde. Men had vast medelijden maar dat is wat anders, dat is passief. Zoiets als: 'we zullen er altijd voor ze zijn, als ik er maar niet te veel/ geen moeite voor hoef te doen'. Kerwin heeft geregeld met intens verdriet gezegd “het duurt te lang voor ze. En dit zal straks hetzelfde naar jullie toe zijn” waarna we tranen lieten omdat dit een grote zorg van hem was en ik het hartverscheurend vond voor hem. Dat er tijdens de laatste maanden waarbij elke uur zijn laatste kon zijn er niemand is geweest die ons heeft bericht: ik wil hem nog een keer in de ogen kijken. Nog iets zeggen. Mag ik langskomen? De dag voor zijn overlijden ik een paar kaarten die thuis bezorgd waren meenam naar het ziekenhuis en hij een traantje wegpinkte en zei: ik heb mij weer zo eenzaam gevoeld. De enkele kaarten waren ook vrijwel altijd van dezelfde. Ik ben dan ook zeer dankbaar dat hij van zoveel, veelal onbekende, mensen tijdens de crowdfunding support en betrokkenheid heeft mogen ervaren. Ondanks dat hij dat ook altijd ongemakkelijk en moeilijk heeft gevonden en we dit zelf natuurlijk nooit hadden gewild te moeten doen.
Emoties vreten zo veel energie
Vrijwel iedereen doet overkomen of het allemaal (weer) gewoon is. Het de normaalste zaak van de wereld is dat ik alles in m'n eentje run, ons zoontje straks naar school gaat en hij en ik nog meer geconfronteerd
worden met het verlies. We dingen ondernemen en niet hele dagen huilend thuis zitten. En het vooral gewoon is dat we op visite komen en hun (gezins)geluk delen. S’ avonds als ons zoontje op bed ligt komen de tranen. Het zijn te veel voorbeelden om op te noemen. Ik kan schetsen hoe gisteren is
geweest en daarmee symbool staat voor hoe ik eigenlijk alle dagen ervaar:
- Moe: Ik ben mentaal en fysiek moe maar de
zorg, het plezier maken en opvoeden van ons zoontje blijft
onverminderd doorgaan. Zonder iemand die het even overneemt. Ook na jaren slaaptekort, stress en verdriet. Hoe heeft Kerwin met non-stop pijn en behandelingen, heftige bijwerkingen, immens verdriet en vermoeidheid het in hemelsnaam 3,5 jaar volgehouden?! Dat ongeloof en diep respect gaat zo vaak door mijn gedachten en geeft kracht om door te zetten.
- Boos en onmacht: Ik lees in de krant over
een prof. voetballer met pijn in zijn buik die meteen een scan en operatie
krijgt omdat het kanker bleek te zijn en dus meteen serieus is genomen. Mijn
boosheid dat dat bij Kerwin niet het geval is geweest en de ‘wat als’ vragen die altijd sluimeren borrelen op. Of het nu een (medisch)krantenartikel is, een bejaard echtpaar of een wielrenner die voorbij komt. Het geluid van een ambulance, het zien van een camper of het eten wat hij lekker vond. Als ik hoor of lees over mensen die hun leven, of erger nog die van een ander, vergooien. Het: Wat als? En waarom hij/wij? zitten genadeloos in mijn hoofd.
- Niet kunnen delen: Bij de kindergym
blijkt wat een plezier ons zoontje heeft en hoor ik de analyse van de fysio aan die ook signaleerde dat hij werkelijk alles hoort en de kleinste dingen signaleert. Ik had dit graag met zijn vader willen delen. Ik ben in mijn eentje trots op hem. En dat is geen uitzondering. Het is meermaals per dag dat ons zoontje iets doet, zegt of meemaakt dat Kerwin ook had moeten en willen horen, zien of weten.
- Flashback: Minimaal een keer per dag heb ik wel een
flashback van het leed wat Kerwin al die jaren heeft doorgemaakt of zijn
overlijden. Het is met geen pen te beschrijven. Vaak random doemt het op. In de auto, tijdens het eten, in de winkel of in bed. Het doet letterlijk zeer in mijn hart.
- Overal confrontaties: Op visite kan ik de koetjes en
kalfjes verhalen die over en weer gaan lang aanhoren. Of vaak onbedoeld langs mij heen laten gaan want ik ben er met mijn hoofd gewoon niet bij. Maar op een gegeven moment is er een emotioneel limiet bereikt. Want de verhalen die ik hoor en de interactie die ik zie benadrukken ons gemis en verlies nog extra.
- Missen man en vaderfiguur: Ons zoontje zit
ook zichtbaar 'in de knoop' en wil weg, rust opzoeken. We gaan een
rondje met zijn fietsje over de heide in de buurt. We lopen op een prachtig stuk
en realiseer mij dat ik normaliter was blijven zitten maar daarmee
aan mijn eigen behoefte en gevoel voorbij zou zijn gegaan. Nu door ons
zoontje was ‘geholpen’. Hetgeen Kerwin ook zou hebben gedaan. Ik mis onze
samenwerking, zijn daadkracht, zijn stem, de tik op mijn billen "kom we gaan An".
- Verdriet voor 3: Ondertussen komt de zon mooi door de bomen en zegt ons zoontje te gaan ‘mountainbiken’ over de
boomstronken. Kerwin zijn droom om samen met hem te doen. Ik weet het niet alleen maar zie ook voor mij hoe Kerwin had genoten van het moment! En hoeveel leuker het voor ons had geweest met hem. Ik voel intens verdriet voor 3 en voor Kerwin in het bijzonder want ik mag er ten slotte nog van genieten. Mijn emoties zitten so wie so continu hoog en vreet energie. Van bellenblaas, muziek, artikelen in de winkel, onze tuin, tv programma's, een locatie waar we langsrijden, een zonnige of juist regenachtige dag, alleen zijn of juist samen met anderen, vrijwel alles triggert mijn gemis en verdriet op het moment.
- Niet kunnen genieten: Bij terugkomst is
er iemand die nog even onbewust inwrijft hoe leuk het is dat ons zoontje zich
straks op de basisschool zo snel gaat ontwikkelen. Ondanks dat ik eerder al had
uitgelegd dat dat juist niet iets is waar ik naar uitkijkt omdat het een nieuwe
fase betekent die ik niet kan delen en Kerwin enorm graag had meegemaakt. "ja maar...". Hoeveel moeite ik ook doe om begrepen te worden hoe ik het leven nu ervaar en wat belangrijk voor mij is, ze kunnen het niet begrijpen want het treft ze niet persoonlijk. Ik begin het op te geven. Voel mij eenzaam.
- Gebroken hart: Er vertrekken
mensen en even ben ik met ons zoontje alleen en vraagt hij “waar is papa?” Slik. Hij weet het wel maar ik leg hem nog eens rustig uit dat papa tot groot
verdriet van ons allemaal niet meer kan komen en waarom. Het breekt mijn hart meermaals per dag dat ik dit soort antwoorden moet geven en de teleurstelling en het verdriet op zijn gezichtje zie. En er niks is dat dat kan wegnemen. Hij besluit bij een andere papa een knuffel te gaan halen. Als vervolgens iemand nog nonchalant over de aanstaande verjaardag begint, wat al heel gevoelig ligt, loopt mijn emmer over en trek mij terug. Gevolgd door veelal verbaasde blikken 'wat is er nu ineens? Ik zeg toch niks verkeerds?'.
- Eenzaam: Eenmaal thuis ben ik door vermoeidheid en
hoofdpijn kort af tegen ons zoontje die naar bed moet. Waar ik mij vrijwel meteen weer schuldig over voel want hij verdiend dat niet. We kijken op zijn verzoek nog wat filmpjes van papa Kerwin waarna ik alleen
op de bank plof. Juist de momenten waarop je je partner, die verbonden- en geborgenheid, zo hard nodig hebt. Het zo tastbaar wordt hoe graag ik hem nog even vast had willen houden, tegen hem aan had willen liggen en dingen met hem gedeeld.
Ons kleine mannetje
Ik merk dat ons zoontje geregeld neerslachtig is en nooit meer zo uitbundig als voorheen. Hij lachte veel en was een gezelligheidsmens, nu heeft hij vrijwel nergens zin in om naartoe te gaan, geeft hij vaak aan dat hij moe is en hoor ik zijn uitbundige lach alleen nog als ik hem aan het kietelen ben. Ik begrijp hem wel want wat heeft hij op deze manier voor band met mensen of wat levert het hem op? Ondanks dat hij zich dat niet letterlijk realiseert is het meer zelf pijniging door het zien van andere waar het leven gewoon verder gaat en er toekomst is. Het zien van vaders en hun kinderen. En helemaal op visite zit hij er met zijn neus continu bovenop. Zijn hersentjes zijn in de war en ook moe van alle spanning afgelopen jaren, veranderingen en verdriet. Het liefst schuilen we alle twee voor deze orkaan. Maar deze heftige storm woed voor ons helaas altijd. Er is geen ontkomen aan en vergt zo veel van lichaam en geest. Hij moet aanzien dat kinderen papa roepen en aandacht krijgen. Hij moet het alleen met mij doen. Degene die nu ook niet echt de energiekste en vrolijkste is. En tegelijkertijd lijkt er niemand meer te zijn die erbij stil staat dat het voor hem heel verwarrend en verdrietig kan zijn. Ons zoontje heeft met zijn 3,5 jaar zelf het initiatief veelvuldig genomen en het voorbeeld laten zien als we op visite waren. Iemand bij de hand pakken en ergens heen lopen of op schoot kruipen. Maar het was altijd van korte duur. Daar was altijd de tussenkomst van andere kinderen, volwassen gesprekken of zelfs de mobiele telefoon. Inmiddels probeert hij het niet meer. "Ons verdriet en behoefte gaat op in de ruis, in het lawaai, in het gedoe van de wereld".
Hij heeft en kan niks met appjes of mooie woorden. Kinderen en uiteindelijk iedereen heeft alleen iets aan daad bij het woord voegen. Bijna niemand die interesse toont naar hem toe. Uit eigen beweging momenten creëert om even die onverdeelde aandacht aan hem te geven om hem te laten voelen dat hij niet vergeten en om hem gegeven wordt. En dan is 6 maanden op een leven van 4 jaar een hele lange tijd! En juist in tijd van verdriet, onveiligheid gevoel en sociaal-emotioneel peuter/ kleuter ontwikkelen het een gemiste kans om iets in het leven van hem te kunnen betekenen.
Lichtpuntjes
En uiteraard zijn er mensen die iets liefs hebben gedaan. Dat zie ik gelukkig ook. De opa en oma’s doen met liefde waar ze goed in zijn en kan ik mij geen betrokkenere collega’s en werkgever wensen. Krijg ik support bij de gesprekken met de notaris en komt een buurman even checken of het goed gaat en geeft een mooie steen die zij in hun vakantie, met Kerwin in gedachten, hebben gezocht. Ontvangen we kaartjes en zijn we te eten gevraagd. Staat een oud-collega en een onbekende verderop buurvrouw spontaan met avondeten op de stoep. Biedt een vriendin aan vrij te nemen zodat zij wel op de verjaardag van ons zoontje zal zijn. Bedenkt mijn nichtje en haar vriend leuke activiteiten als helpen pizza bakken. Het raakt mij allemaal. Door jezelf een eerlijk antwoord te geven op de vraag: Hoe zou ik het vinden als het mijn kind/ partner had getroffen? Samen met wat assertiviteit kan je een heel eind komen. En komt er na een dag het gevoel te hebben dat niemand er ook maar iets van begrijpt een mailtje binnen die de spijker op z’n kop slaat en mij even het gevoel geeft niet alleen op de wereld te zijn.
Lieve Anika, ik vroeg mij af of je het
vol houdt, of je überhaupt in staat bent je huis op orde te houden. Of je je al
1 % beter voelt maar waarschijnlijk nog niet. Veel te kort geleden voor zo’n
traumatische gebeurtenis. Hoop zo data je veel steun krijgt van familie en
vrienden. Waar het op neer komt, is dat je het wel allemaal zelf moet doen. Zie
daar dan maar een zin of energie voor te hebben. Ppffttt… zo zwaar!...
Ik neem aan dat je nog niet terug aan
het werk bent. Het neemt nogal wat tijd om nieuwe doelen in je leven te vinden naast
je zoon de leukste jeugd mogelijk te geven. Ik hoop zo dat er inmiddels ook wat
leuke moment op een dag tussen zitten. Je zoon zit wel in een leeftijd dat ze
erg grappig uit de hoek kunnen komen…
Nou lieverd, Ik wens je kracht en
sterkte Anika, het is een Megaklus!
Reacties
Een reactie posten